MEDALIK ŚWIĘTEGO BENEDYKTA - OPIS

Krzyż święty, jako znak zbawczej miłości Jezusa Chrystusa, był dla św. Benedykta przedmiotem czci i wielkiego nabożeństwa. W ikonografii przedstawia się go nieraz z krzyżem w ręce. Mocą tego znaku Bóg niweczył w jego życiu podstępy szatana, jak opisuje to św. Grzegorz Wielki w Drugiej Księdze Dialogów.

Medalik, zwany krzyżem świętego Benedykta, to znane sakramentalium. Jego typ ikonograficzny z wizerunkiem św. Benedykta i krzyżem z literami na odwrocie ustalił się w XVIII w. 

Awers medalika przedstawia św. Zakonodawcę, a głównymi jego atrybutami są krzyż i księga (Reguła). Inne symbole to pęknięty kielich z trucizną, z którego wypełza wąż i kruk z rozpostartymi skrzydłami obok zatrutego chleba. Symbole nawiązują do bezskutecznych prób otrucia świętego. Na obrzeżu widnieje napis: Eius in obitu nostro praesentia muniamur (Niech Jego obecność broni nas w chwili śmierci), a przy postaci świętego – Crux S. Patris Benedicti (Krzyż Świętego Ojca Benedykta). 

Rewers, czyli druga strona medalika ma w centrum wielki krzyż z wpisanymi w niego literami, z których każda oznacza jeden wyraz łaciński. Słowa te wyjaśniają cel i znaczenie medalika. Nad krzyżem znajduje się dewiza Zakonu św. Benedykta PAX – Pokój. Niektóre wersje medalika mają w tym miejscu symbol Imienia Jezus – IHS. Na czterech polach, między ramionami krzyża znajdują się litery: CSPB, które oznaczają: Crux Sancti Patris Benedicti – Krzyż Świętego Ojca Benedykta.

Znaczenie liter wpisanych w krzyż:

• na belce pionowej, od góry do dołu: CSML: Crux Sacra Sit Mihi Lux – Krzyż święty niech mi będzie światłem;
• na belce poziomej, czyli poprzecznej: NDSMD: Non Draco Sit Mihi Dux – Diabeł (dosłownie: smok) niech nie będzie mi przewodnikiem.

Na obrzeżu medalika znajdują się pierwsze litery dłuższego napisu:

Czytając na prawo: VRSNSMV – SMQLIVB: Vade Retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas - Idź precz szatanie, nie kuś mnie do próżności, złe jest to, co podsuwasz, sam pij truciznę.

Jest to egzorcyzm, który przeciwstawia pokusom, to, czego szatan obawia się najbardziej: Krzyż Chrystusa, święte imię Jezus, ewangeliczne słowa, wypowiedziane przez Zbawiciela na pustyni, podczas kuszenia: „Idź precz, szatanie” (Mt 4,10), a także wspomnienie zwycięstwa św. Benedykta nad mocami ciemności.